امروزه استفاده از الکتریسیته تقریبا در همه جای جهان وجود دارد و تقریبا تمام وسایل موجود در جهان با برق کار می کنند. تاریخچه ی کابل نشان میدهد برق به یکی از اجزای جدا نشدنی از زندگی بشر تبدیل شده است. الکتریسیته در بیش تر وسایلی که امروزه بشر استفاده می کند نقش اساسی دارد.اما انتقال این جریان با ابزاری نظیر سیم ها صورت می گیرد. هم چنین برای انتقال جریان الکتریسیته نیاز به عناصری مانند آلمینیوم و مس می باشد. اما بشر از چه روزی الکتریسیته را کشف کرد؟
چگونه به ساخت و تولید ابزار انتقال جریان الکتریسیته مانند کابل و سیم رسید؟هرکدام از این ابزار چه تاریخچه ای دارند؟ کابل ها چگونه اختراع و تولید شدند؟ کابل های اولیه چه شکلی داشتند؟آیا کابل های اولیه شبیه به کابل های امروزی بودند و یا نسبت به کابل های امروزی تغییر یافته اند؟؟ در ادامه به تاریخچه ی طراحی و تولید یکی از اجزای انتقال دهنده ی جریان الکتریسیته یعنی کابل ها می پردازیم.کابل ها از گذشته تاکنون نقش اساسی در انتقال جریان الکتریسیته داشته و دارند.
تاریخچه ی سیم و کابل در جهان
کابل ها از حدود سال 1800 میلادی به بعد تولید شدند اما مصارف آن ها به برق ربطی نداشت!اولین بار کشتی رانان از کابل به عنوان ابزار کاری خود استفاده می کردند و از آن ها برای جریان برق استفاده نمی شد.. اما بعد ها با پیش رفت علم و صنعت درون کابل ها سیم به کار گرفته شد و هادی آن از مس بود.
اما این سیم ها در آن زمان بدون عایق بودند و با فراگیر شدن صنعت برق، خطرات ناشی از برق گرفتگی نیز زیاد شد.حدود 70 سال بعد محققان و مخترعان به راه حل روکش های پلاستیکی برای جلوگیری از خطر برق گرفتگی رسیدند.اما این روکش ها از نوع پلاستیک امروزی نبودند و با نوعی ماده ی طبیعی طراحی و تولید شدند.. فرآیند ساخت کابل بدین شکل بود که ابتدا یک ماده عایق گیاهی را به دور رسانا پیچیده و به ان حرارت زیاد داده می شد، سپس با مواد روغنی اشباع و سپس با سرب روکش می شدند.
حدود 20 سال بعد کابل هایی با ولتاژ بالا تولید شدد. تا قبل از آن کابل هایی که تولید می شدند دارای جریان پایینی بودند. با تولید شدن کابل هایی با ولتاژ 10 کیلوولت جهان به دوران جدیدی پا گذاشت.
پس از تولید شدن کابل هایی با ولتاژ بالا چالش بهتر کردن عایق های این کابل ها مطرح شد.
حدود 40 سال پس از تولید کابل هایی با ولتاژ بالا در سال ۱۹۳۵ یک کارشناس سوئیسی به نام بورل با قراردادن دو الکترود در داخل روغن و انجام دادن عملیات هایی نشان داد که با بهبود شرایط ساخت کیفیت عایق های کاغذی بالا می رود و این باعث شد که جهان در صنعت کابل سازی پیش رفت چشم گیری پیدا کند.
تا این زمان عایق های پی وی سی و پلاستیکی هنوز طراحی و تولید نشده بودند. در سال 1953 اولین کابل ها با عایق پلی اتیلن که نوعی پلاستیک می باشد تولید و به بازار عرضه شدند.
با ساخت این نوع عایق امکان ساخت کابل هایی با ولتاژ بالاتر 500 کیلو ولت به وجو امد که این نیز باعث شد که بشر قدم بلندتری به سوی تکنولوژی جدید تر بردارد.
تاریخچه ی کابل در ایران
تاریخچه کابل در ایران نشان می دهد که در حدود سال های 1282 هجری شمسی یعنی چیزی به حدود 150 سال قبل با ورود کارخانه ی برق به نام امین الضرب سیم و کابل روکش دار و عایق دار نیز وارد ایران شد.صاحب این کارخانه فردی به نام امین الضرب بود که هم اکنون به نام پدر برق در ایران شناخته می شود.
در سال های نخست بهره برداری از انرژی برق معمولا سیم های روکش دار به کمک مقرهای کوچک و سفید بر روی دیوار ها نصب و استفاده می شدند.
اما با گذر زمان و نیاز مردم برای استفاده از برق و الکتریسیته موتور هاای برقی و ژنوراتور ها در کارخانه ها راهه اندازی شده و استفاده از الکتریسیته به طور چشم گیری افزایش یافت.در نتیجه استفاده از کابل نیز افزایش یافت.
از سویی دیگر با جمع آوری شبکه های هوایی در شهرهای بزرگ مثل تهران و اصفهان و نصب شبکه های زمینی نیاز به کابل فشار ضعیف و فشار متوسط زیاد شد و چون ایران هنوز قادر به تولید این کابل ها نبود منجر به تولید میزان زیادی کابل در انواع مختلف شد. به طوری که انبار های زیادی در ایران پر از کابل های گوناگون بود.اما پس از مدتی و با پیش رفت تکنولوژی و افزایش نیاز و تقاضا برای الکتریسیته تاجران و مسئولین ایران برای جلوگیری از واردات بیش از حد و هم چنین جلوگیری از خارج شدن ارز از کشور و ایجاد اشتغال به دنبال تولید و توزیع کابل های مختلف در خود کشور شدند.
برای تولید این کابل ها در کشور نیاز به دانش بود که ایران باید ان را از کشور های خارجی فرا می گرفت. پس از یادگیری دانش طراحی و تولید کابل، کارخانه های تولید کابل در انواع مختلف به راه افتادند و این کالا بومی سازی شد.
البته یکی از مشکلاتی که در آن دوران مسئولین با مردم پیدا کردند این بود که با گسترش برق و الکتریسیته مردم حاضر به پرداخت های هزینه ی برق که به نسبت از شمع و نفت بسیار بیش تر بود نبودند؛
به طوری که عده‌ای نیز دکان و مغازه ی خود را هنگام آمدن مسئول دولت می بستند و پس از رفتن او، دوباره آن را باز می کردند و به این طریق از پرداخت مبلغ مصرف لامپ، شانه خالی می کردند. اما با سیاست هایی که در ادامه از طریق دولت صورت گرفت این مشکل نیز برطرف شد.
امروزه کابل در جهان تولید می شود؟
همان طور که در بالاتر خواندید تولید این کالا با فراز و نشیب ها و پیش رفت ها و پس رفت های بسیاری همراه بوده. امروزه کابل هایی که در سراسر جهان تولید می شود با کابل های قدیمی تفاوت زیادی دارند و بسیار مجهزتر و پیش رفته تر هستند.
کابل هایی که امروزه در سراسر جهان تولید می شوند تا حدود زیادی به هم شباهت دارند و تفاوت اساسی در تولید ان ها وجود ندارد.استاندارد هایی نیز که برای کابل های توزیع مورد استفاده قرار می گیرند همواره یکسان هستند و تفاوت های اساسی آن ها به سبب اختلاف در دستگاه یکاهای آن هاست.
امروزه برای ایمن بودن کابل ها تولید آن ها از استاندارد های مشخصی پیروی می کنند و کشور های تولید کننده ی کابل به دو دسته تقسیم می شوند.این دسته ها عبارت اند از کشورهایی که از روش ساخت بریتانیا و اروپا پیروی می کنند و کشور هایی که با روش طراحی در ایالات متحده ی آمریکا سازگارند.
کلام پایانی
در پایان باید به این نکته اشاره کرد که امروزه و با پیش رفت صنعت تولید و طراحی تجهیزات برقی استفاده از آن ها راحت تر و ایمن تر شده است. زیرا برق یکی از مهم ترین اختراعات بشر و هم چنین خطرناک ترین اختراعات بشر می باشد!کابل ها و سیم ها، ژنراتورهای تولید کننده ی برق و بسیاری دیگر از وسایل تولید برق امروزه مجهز و پیش رفته و ایمن به بازار عرضه می شوند و مورد استفاده قرار می گیرند.چنین است که در آینده نیز همه با پیش رفت های چشم گیرتری مواجه خواهیم شد.
