روش شناسایی سیم و کابل مرغوب

۱-سطح بیرونی سیم و کابل باید صاف و فاقد هرگونه فرورفتگی و برجستگی باشد (موج دار بودن سطح سیم وکابل‌های غیرقابل انعطاف ایراد محسوب نمی‌شود).

۲-قطر زیاد عایق یا غلاف سیم وکابل دلیلی مبنی بر مرغوب بودن آن محصول نیست متأسفانه برخی از تولیدکنندگان با کاستن از وزن مس لازم در سیم و کابل (با کاستن تعداد رشته‌های مس و یا قطر رشته‌های مس) و افزودن به قطر عایق یا غلاف سبب می‌شوند وزن محصول مناسب به نظر برسد اما این محصول قابلیت استفاده برای مورد طراحی شده را نخواهد داشت و در صورت استفاده سبب بروز آتش‌سوزی و یا مشکلات دیگر می‌شود.

۳-هنگامی که سیم را از مقطع برش می‌زنیم (توسط سیم چین یا تیزبر) باید هادی (مس) در مرکز عایق قرار گرفته باشد که اصطلاحاً به آن سنتر بودن هادی گفته می‌شود.

۴-هنگامی که کابل را از مقطع برش می‌زنیم باید غلاف به گونه‌ای سیم‌ها را در برگرفته باشد که ضخامت غلاف در اطراف سیم‌ها مساوی باشدکه اصطلاحاً به آن سنتر بودن سیم‌ها گفته می‌شود.

۵-عایق سیم هنگام جداسازی از هادی (مس) باید به آسانی و به صورت کشسان از روی مس جدا گردد.

۶-در مورد کابل‌ها باید دقت نمود که جداسازی سیم‌ها از هم و از غلاف کاملاً آسان انجام پذیرد.

۷-در رابطه با سیم و کابل‌های مسی (که مورد بحث این نوشته می‌باشد) هادی مس باید شرایط زیر را داشته باشد:

الف-از مس خالص نرم شده (آنیل شده) تهیه شده باشد.

ب-سطحی کاملاً شفاف و براق داشته باشد.

ج-اکسید نشده باشد (رشته‌های مس سیاه نباشند).

د-قابل انعطاف باشد (با خم و راست شدن سیم، رشته‌های هادی نشکند).

ه-به اندازه کافی و طبق جداول استاندارد برای هر مقطع سیم، مس مصرف شده باشد (کم بودن میزان مس سبب می‌شود مقاومت هادی به نسبت استاندارد آن مقطع زیاد باشد و استفاده مازاد آن سبب هدر رفتن فلز گران‌بهای مس می‌شود و در نتیجه قیمت تمام شده سیم یا کابل افزایش می‌یابد).

افزایش بی‌سابقه قیمت مس، بسیاری از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان سیم و کابل را به فکر جایگزینی آلومینیوم به جای مس انداخته است. این جایگزینی در سیستم‌های انتقال و توزیع نیروی برق انتخاب مناسبی است ولی در مصارف عمومی و سیم کشی‌های داخلی، بویژه در هادی‌های افشان و مقاطع کوچک دارای اشکالات فنی است.

•  سیم های آلومینیوم روکش مس  غیر استاندارد

اخیراً مشاهده شده که برخی از سازندگان، سیم‌های آلومینیوم با پوشش مس را در سیم‌کشی ساختمانها مورد تبلیغ قرار داده و تولید سیم‌های مذکور به صورت انبوه آغاز شده است ولی دلایل زیر استفاده از آنها در سیم و کابل‌های ساختمانی را ممنوع می‌نماید:

۱-     غیر مجاز بودن هادی‌های آلومینیومی مطابق با استاندارد ملی ISIRI 1926 , ISIRI 607

۲-     براساس استانداردهای هادی‌های سیم و کابل به شماره ISIRI3084 , ISIRI60228 هادی‌های آلومینیومی فقط برای کلاس ۱و۲ (غیرافشان) آن هم سطح مقطع ۱۰ به بالا مجاز می‌باشد.

۳-     هادی‌های آلومینیمی غیر افشان تنها در کابل‌های قدرت سنگین از ولتاژ Kv0.6/1 به بالا مجاز است.

۴-     در مبحث سیزدهم مقررات ملی ساختمان سازمان نظام مهندسی سیم و کابل‌های مورد استفاده در ساختمان‌ها باید دارای هادی مسی باشند.

آلومینیوم به دلیل داشتن مقاومت الکتریکی بالا، احتمال خوردگی و مجاورت سایر فلزات، اکسیده شدن آن، بالا بودن ضریب انبساط خطی، احتمال خارج شدن آن از محل اتصال در نتیجه تغییرات دما، استفاده عمده از این نوع هادی را با مشکل مواجه کرده است.

براساس گزارش کمیسیون ایمنی محصولات مشتریان آمریکا، در سالهای بین ۱۹۶۵ و ۱۹۷۲ به علت کمبود مس از فلز آلومینیوم در سیم کشی منازل استفاده شد که بعدها اتفاقات ناخوشایندی به وقوع پیوست:

–       کشده شدن ۲ نفر در سال ۱۹۷۴ در آتش‌سوزی منزل

–       آتش‌سوزی در شام باشگاه بورلی هیلز کنتاکی

–       مرگ یک خانواده ۵ نفری شامل ۳ کودک در سال ۲۰۰۱ در نیوجرسی

که همگی به علت سیم‌کشی آلومینیومی بودند.

مشکلات فلز آلومینوم در اتصالات را می‌توان ناشی از عوامل زیر دانست:

۱-     ضریب انبساط خطی آلومینویم بیشتر از مس است، و طول آن در مواقعی که جریان از آن می گذرد بیشتر می‌شود. این عامل می تواند به شل شدن در اتصالات کمک کند.

۲-     فلزات در فضای اکسیژن اکسیده می‌شوند. اکسید مس به مانند یک هادی عمل می‌کند، در حالی که اکسید آلومینیوم در برابر عبور جریان، مقاومت الکتریکی زیادی دارد.

۳-     با گذشت زمان شل شدن سیم‌ها بیشتر شده و اکسید شدن سیم نیز افزایش پیدا می‌کند که این روند با سرعت ادامه پیدا می‌کند و در نهایت باعث ایجاد حرارت و جرقه‌های متوالی می‌شود.

در اینجا برخی از علایمی که در منازل دارای سیم‌کشی آلومینیومی ظاهر می‌شود، اشاره می‌گردد:

۱-     سوسو شدن نور چراغ

۲-     صدا یا تصویر غیر عادی در رادیو و تلویزیون

۳-     کاهش اندازه تصویر تلویزیون

۴-     قوس یا جرقه در کلیدها

۵-     گرم شدن صفحات کلیدها

۶-     عمل کردن بدون دلیل رله حرارتی

۷-     انتشار بوی دود از کلید و پریزها