مقدمه

یکی از مشکلاتی که غالبا منجر به خطر آفرینی در سیستم برقی ساختمان می شود، عدم آگاهی از اشتباهات راه­اندازی و نصب تاسیسات برقی از جمله سیم کشی ساختمان است که ناخواسته منجر به بروز خسارت های جانی و مالی می گردد. سیم کشی و یا به اصطلاح برقکاری ساختمان، برخلاف چیزی که همیشه تصور می شود، امری کاملا تخصصی است. در سیم کشی برق ساختمان، دردسرها و خطراتی وجود دارد که اگر دقت نکنید ممکن است منجر به آتش سوزی و خرابی ساختمان شود. برای انجام دادن هر کاری به صورت بی نقص و اصولی نیاز به بهره مندی از تخصص کافی می باشد. تخصص و تجربه دو مقوله ی کاملا مرتبط با رعایت نمودن اصول و استاندارد های رایج در آن کار هستند.

قواعد و  قوانین برق کاری ساختمان چیست؟

نکته مورد توجه در برقکشی ساختمان که می بایست به آن توجه داشت و برقکاران باید آن را مد نظر داشته باشند، تفاوت بین سطح اطلاعات تجربی برقکاری و سطح اطلاعات فنی و تخصصی در حیطه برق می باشد. برقکاران باید بدانند ممکن است آن ها سال ها به صورت های مختلف و در پروژه های متفاوت مهارت و تجربه کسب کرده باشند، اما نمی توان بدست آوردن این مهارت ها را کامل دانست بلکه، تاکید ما بر یادگیری و رعایت نکات علمی و تخصصی برقکشی ساختمان می باشد. برای مثال؛ برقکار ساختمان براساس تشخیص یا تجربه چندین ساله خود نتیجه می گیرد سیم کشی ساختمان را بعد از نازک کاری انجام دهد اما، اینجاست که علم تجربی ساختمان با دلایل متقن ثابت می کند که بنا به دلایلی سیم کشی ساختمان با رعایت قوانینی بهتر است قبل از نازک کاری ساختمان باشد. در نتیجه می بایست علاوه بر اینکه از اطلاعات و مهارت کافی برخورداریم، در قبال قوانین تخصصی ساختمان تمکین کرده و براساس قوانین ملی و جهانی ساختمان، کار را ادامه و تکمیل کنیم.

هشدارها برای جلوگیری از وقوع اشتباهات رایج در تاسیسات برقی ساختمان

هرگز برای برق کشی ساختمان از افراد غیر متخصص در حوزه برق ساختمان استفاده نکنید.

صفحه 36 مبحث 13 قوانین و مقررات ساختمانی لازم می دارد جهت نصب و راه اندازی تاسیسات برق می بایست از مجریان دارای صلاحیت همراه با پروانه اشتغال استفاده نمود. این در حالی که متاسفانه در بحث نظارت، اغلب ناظران هنگامی نظارت را آغاز می کنند که کار به مراحل پایانی نزدیک شده و اشتباهات صورت گرفته چندان قابل تغییر و اصلاح نمی باشد. همچنان تاکید می گردد جهت جلوگیری از استهلاک و اعمال هزینه های گزاف از تکنسین ها و مجریان دارای پروانه اشتغال همراه با نظارت سازمان نظام مهندسی، ساخت خود را استاندارد و تکمیل کنید.

 اتصالات بد بزرگ ترین اشتباه در سیم کشی برق

اتصال سیم ها به یکدیگر در شرایطی که در جعبه های تقسیم یا تابلو ها قرار نگیرند می توانند بسیار خطرناک و بحران آفرین باشند. برقکاران در حالی می توانند اتصالات خود را خارج از تابلوها و جعبه تقسیم قرار دهند که اتصالات آن ها خاص یا موقت با رعایت نکات ایمنی و حفاظت باشد.

نکته بسیار مهم در مورد اتصالات و جلوگیری از حریق، استفاده از چسب برق کاملا استاندارد و ضد حریق می باشد، این در حالی است که گروهی از برقکاران متاسفانه با استفاده از چسب برق های غیر استاندارد باعث وقوع اتصالات بد و حریق می گردند. چسب برق استاندارد و ضد حریق یکی از کلیدی ترین ابزارآلات برقکاران هنگام کار می باشد.

اشتباهات سیم کشی را به حداقل برسانید.

امروزه شاید یکی از بزرگترین اشتباهات سیم کشی استفاده از سیم های با قطر کم، برای لوازمی است که به سیم هایی با قطرهای بیشتریا سطح مقطع بیشتری نیاز دارند. در صورت عدم رعایت قوانین سیم کشی و عدم توجه به قطر سیم ها ممکن است عواقب غیر قابل بازگشتی در انتظار کسانی باشد که واحدهای ساختمانی را خریداری و استفاده می کنند. استفاده از سیم ها با سطح مقطع کمتر، قطر کمتر و یا ضعیف تر معمولا باعث آتشسوزی در ساختمان می گردد.

عدم استفاده از تجهیزات فرسوده و قدیمی در سیم کشی داخلی ساختمان

یک برقکار حرفه ای علاوه بر این که باید از تجهیزات و لوازم با کیفیت استفاده نماید، همچنین باید نسبت به تناسب انواع آن ها با یکدیگر و سطح مقطع سیم ها نیز، دقت کافی داشته باشد؛ برای مثال به هیچ وجه از لوازم و تجهیزات قدیمی استفاده نکند و برای نصب لامپ ها و چراغ های جدید میزان مقاومت محصولات را در نظر بگیرد. تجهیزات قدیمی دارای مقاومت کمتری هستند و معمولا از تناسب لازم برخوردار نیستند. استفاده از متریال فرسوده یا قدیمی، خود یکی از عوامل ایجاد آتش سوزی در ساختمان ها می باشد.

استفاده از لوله برق با اندازه استاندارد

برای استاندارد بودن سیم کشی تا جایی که امکان دارد، سیم ها را از لوله های برق استاندارد و با اندازه مناسب رد کنید، زیرا سیم کشی در یک لوله شلوغ باعث آسیب رسیدن به عایق سیم می گردد و اتصالی سیم ها باعث آتش سوزی می­گردد. لوله های برق بر اساس استفاده برقکاران در اندازه های مختلف یافت می شوند.

پریزهای قدیمی پر خطر هستند.

برای سیم کشی برق ساختمان ها به هیچ وجه از کلید و پریز های دست دوم و فرسوده استفاده نکنید، پریزهای قدیمی را تعویض کنید.

 

30 اشتباه رایج برقکاران از نگاه سازمان نظام مهندسی کشور

به گزارش پایگاه مرجع اخبار نظام مهندسی کشور، دکتر ایمان سریری اقدام به معرفی ۳۰ اشتباه رایج برقکاران تجربی نموده است که اطلاع از آنها برای ناظران و مجریان حوزه تاسیسات برقی الزامی است:

۱. استفاده از لوله های خودسوز به جای لوله غیر خودسوز (معروف به نسوز).

۲. عدم رعایت رنگ سیم نول (آبی) و ارت (سبز و زرد راه راه).

۳. عدم رعایت ارتفاع پریزها (لباس شویی حداقل شصت سانتی متر با فاصله سی سانتی متر از خروجی آب).

۴. پریزهای مسکونی باید درپوش ایمنی یا پرده محافظ کودک داشته باشد که مشاهده می شود صدها پریز بدون محافظ نصب می شود.

۵. سرسیم نصب نشده و سیم های افشان زیر پیچ ترمینال زخمی و له شده (یا به جای سرسیم، سیم های افشان لحیم کاری یکپارچه شوند).

۶. فاصله حداقل صد و بیست سانتی متر چراغ از دوش حمام رعایت نشده.

۷. بین کنتور تا تابلوی برق واحد به جای کابل از سیم استفاده شده که در مسیرهای طولانی، احتمال آسیب سیم­ها و گسستگی رشته ها وجود دارد.

۸. عدم استفاده از شینه ترمینالی نول و شینه ترمینالی ارت.

۹. نسبت قطر لوله به دسته سیم ها و کابل ها. ۱.۳(یک ممیز سه دهم) رعایت گردد.

۱۰. سیم کشی قبل از اتمام نازک کاری و گچ کاری انجام شود.

۱۱. برای سیستم اعلام حریق از سیم معمولی (به جای کابل مقاوم در برابر حریق) استفاده گردد.

۱۲. برای انباری ها (در ساختمان ۵ طبقه و بیشتر) لوله کشی اعلام حریق انجام نشده و نازک کاری و گچ کاری پایان یافته.

۱۳. پریز محوطه حیاط و بام، حفاظت نفوذ غبار و آب (آی پی) ندارد.

۱۴. سیم نول و ارت باید همراه فاز، داخل لوله های روشنایی کشیده شود که در بسیاری از موارد به اشتباه سیم نول را جدا از سیم فاز، به سمت انشعابات روشنایی می کشند.

۱۵. به اشتباه سیم ارت برای روشنایی نمی کشند.

۱۶. به اشتباه مقطع سیم نول و ارت را نصف فاز می گیرند.

۱۷. استفاده از لوله خرطومی نامرغوب و خودسوز و غیر استاندارد.

۱۸. عدم اجرای همبندی اصلی سیستم ارت با اسکلت سازه ساختمان.

۱۹. کابل آسانسور به غلط، چهار رشته (بدون هادی حفاظتی) مورد استفاده قرار گرفته.

۲۰. برای موتورخانه آسانسور دتکتور در نظر گرفته نشده و بعدا به ناچار از زون غیرمرتبطی، انشعاب گرفته می‌شود.

۲۱. پریز پکیج در محل نامناسبی کار گذاشته شده(زیر پکیج نصب نشود که احتمال نشت آب و برقگرفتگی دارد).

۲۲. برای برق‌رسانی به چراغ‌های نقطه‌ای، موسوم به هالوژنی، از سیم یا لوله نامناسب استفاده شده (حداقل سیم یک و نیم میلی متر مربع باید استفاده شود).

۲۳. آژیر اعلام حریق طبق مبحث سه، باید حداقل یک عدد در هر طبقه نصب شده و باید حداقل دو مدار آژير اجرا شود که در صورت قطع احتمالی یکی، دیگری باقی بماند.

برای هر طبقه حداقل یک شستی اعلام حریق باید نصب شود که نصب نمی شود.

۲۴. لوله های فضای آزاد (بام و حیاط) از نوع پی وی سی اجرا می شود که زیر نور خورشید خشک و شکننده می­شود. ( لوله فولادی ارت شده جایگزین آن شود.)

۲۵. در اتاق خواب سه در چهار، حداقل چهار پریز نیاز است که به اشتباه، حداکثر یک یا دو پریز نصب می شود.

۲۶. بدون نقشه اجرایی کار انجام می شود.

۲۷. آدرس‌دهی کابل های آنتن مرکزی انجام نمی شود و از پریزهای انتهایی آنتن، بجای پریز میانی آنتن استفاده می شود. همچنین آدرس دهی مدارها یا کلیدهای مینیاتوری تابلو برق ها انجام نشده.

۲۸. سیم فاز به روزنه سمت چپ پریز متصل شده (فاز باید به روزنه راست وصل شود).

۲۹. لوله مورب در دیوار مجاز نیست.

۳۰. برای کولر آبی در بام، کلید ایزولاتور سه پل یا چهار پل(چند قطبی) نصب نشده و نتیجتاً حین سرویس، خطر برق گرفتگی، ایجاد می کند.