از مهم‌ترین مراحل تولید سیم و کابل، مرحله کنترل و کیفیت و آزمایشگاه می‌باشد که بایستی در هر کارخانه وجود داشته باشد. در این مرحله مقاومت الکتریکی سیم هادی و روکش، مقاومت در مقابل کشش، سرما و … آزمایش شده و پس از تائید روانه بازار می‌گردد. واحد كنترل و كيفيت به منظور صرفه جويي در هزينه هاي دوباره كاري و جلوگيري از بروز ضايعات و جهت نيل به اهداف خط مشي کيفيت سازمان/ شرکت و همچنين حصول اطمينان از رضايت مشتري براساس استاندارد 9001 ISO بوجود آمده است.
هر شركتي با داشتن واحد كنترل و كيفيت با كادر مجرب که «معمولا زير نظر مستقيم مدير عامل انجام وظيفه مي نمايد»، داراي امتياز بالايي در ارزيابي بين سازندگان ديگر قرار مي گيرد. حوزه فعاليت هاي واحد كنترل كيفيت هم راستا با واحد توليد و شايد بتوان گفت بيشتر و فراتر از آن تعريف مي شود؛ زيرا كنترل از ابتدايي ترين مرحله يعني خريد مواد اوليه تا نهائي ترين مرحله كه ارائه محصول به مشتري مي باشد، لازم و ضروري است. مراحل كنترل در سه بخش كلي تقسيم بندي مي شود: كنترل مواد اوليه و تطابق مشخصات آنها با نيازهاي شركت، كنترل حين فرآيند توليد و مطابقت با استانداردها.
آزمايش نهائي محصول و ارائه تست شيت مراحل كنترل به همراه تمام جزئيات مربوط توسط بازرسين واحد كنترل كيفيت با زيرمجموعه هاي آزمايشگاه فشار ضعيف، آزمايشگاه فشار قوي و واحد كاليبراسيون صورت مي گيرد. با توجه به نقش مهم و حياتي كه سيم و كابل در سيستم هاي قدرت و غيره به عهده دارد، كيفيت و استانداردهاي اجباري در صنعت سيم و كابل حائز اهميت مي‌باشد. شايد به جرات بتوان گفت كه حساس ترين و پراهميت ترين بخش واحد كنترل كيفيت، بخش كاليبراسيون است. پايش‌هاي اندازه گيري مستقيم و غير مستقيم ماشين آلات توليد و دستگاه هاي آزمون آزمايشگاه كه سهم بزرگي در توليد محصول با كيفيت و مطابق با استانداردهاي جهاني دارند، توسط شركتهاي معتبر داخلي نظیر شرکت سیم وکابل اصفهان كه داراي گواهي صلاحيت كاليبراسيون از مراجع ذيصلاح هستند، كاليبره می شود. تائيديه تجهيزات اندازه گيري به صورت برچسب مي‌باشد كه از طرف شركت كاليبره كننده صادر گرديده و بر روي تجهيزات مربوطه نصب مي گردد و گواهي آن نيز صادر و در سابقه تجهيزات نگهداري مي‌گردد.
پيش از شروع توليد بايد تصميم گرفته شود که چه چيزي با چه مشخصاتي قرار است توليد شود. پس از آن توليد شروع مي شود و در نهایت بايد بررسي شود که آيا محصول توليد شده با مشخصات تدوين شده از جمله استانداردها مطابقت دارد يا خير؟ کيفيت محصول به هر سه عامل طرح، توليد و بازرسي مربوط است و کنترل کيفيت آماري ابزاري است که در تصميمات مربوط به هر سه عامل فوق به کار گرفته مي شود و با استفاده مؤثر از تکنيک هاي آماري مي توان بين مسئولين بخشهاي طراحي، توليد و بازرسي هماهنگي ايجاد نمود.
هر فرآیند کنترل شامل مراحل ذیل است:
1- تعیین و استقرار استاندارد که براساس آن عملکردها ارزیابی می شود.
2- بازرسی و ثبت مشخصه های کیفی برای مقایسه با معیارهای استاندارد
3- تجزیه و تحلیل انحرافات و عدم انطباق ها
4- طراحی و انجام اقدامات اصلاحی
در صنعت سیم وکابل به دلیل اینکه استانداردهای مدون و اجباری چارچوب لازم الاجرا برای تعیین استانداردها جهت مشخصات کیفی انواع کابل هاست، بکارگیری بروشورهای استاندارد ملی و علاوه بر آن بکارگیری استانداردهای بین المللی نظیر ASTM و نیز استانداردهای کارخانه ای به منظور حفظ کیفیت محصول و تدوام آن در طول عمر مفید کابل امری ضروری است.
واحد کنترل کیفیت سیم وکابل، مسئولیت تضمین کیفیت محصولات تولیدی را از لحاظ کیفی و کمی بر عهده دارد؛ لذا طبق سیستم مدیریت کیفیت، فرایندهای کنترل در سه گروه به شرح زیر می باشد:
– کنترل اقلام ورودی
– بازرسی حین فرایند
– بازرسی محصول نهایی
کنترل اقلام ورودی
تمامی مواد اولیه موثر بر کیفیت محصولات نهایی تحت کنترل می باشند، یعنی مشخصات فنی برای هر کدام از مواد اولیه طبق استانداردهای مربوطه تعیین و در برگ مشخصات فنی (MS) به همراه محدوده های کنترل و معیار پذیرش تعریف شده است. واحد بازرگانی خرید مواد اولیه را از لیست تامین کنندگان مجاز بر اساس همان روش اجرایی انجام و پس از بازرسی و انجام آزمایشات لازم در آزمایشگاه به تایید واحد کنترل کیفیت می رساند. مواد اولیه تایید شده در انبار می تواند به عنوان مواد اولیه مصرفی در واحد تولید باشد.
بازرسی حین فرایند
طبق روش اجرایی کنترل کیفیت برای هر کدام از دستگاه ها که یک فرایند از تولید تعریف می‌شود ایستگاه های کنترل در بخش تولید تعیین شده است و پارامتر های کنترل نیز به همراه تعداد نمونه برداری و معیارهای پذیرش تعیین و در فرم های روزانه کنترل کیفیت ثبت می شود. در صورت مطابقت مقادیر ارزیابی هر قرقره از محصولات و با تایید آن توسط بازرس خط، اجازه استفاده در فرایند بعدی صادر می شود. نتایج ثبت شده روزانه واحد کنترل کیفیت، در بهبود مستمر سیستم مدیریت کیفیت و در تجزیه و تحلیل‌های آماری به صورت ماهانه، سالانه برای ایجاد فرصت های بهبود مورد استفاده قرار می گیرد.
در صورت وجود عدم انطباق در حین فرآیند تولید، دستور توقف تولید از سوی واحد کنترل کیفیت به واحد تولید صادر گردیده و اقدامات اصلاحی در جهت رفع موارد انجام می پذیرد.
بازرسی محصول نهایی
از هر یک از محصولات نهایی خروجی از تولید شامل هادی های هوایی بدون روکش، روکش دار، کابل قدرت و خودنگهدار به صورت تصادفی یک نمونه تهیه و جهت انجام آزمون های نمونه ای به آزمایشگاه کنترل کیفیت ارسال می گردد.
در قسمت بازرسی نهایی دو آزمون اندازه گیری مقاومت الکتریکی هادی و آزمون های ولتاژ روی صددرصد محصولات تولیدی انجام می گیرد. در صورت وجود عدم انطباق در محصول نهایی، قرقره توسط واحد کنترل کیفیت به انبار قرنطینه انتقال یافته و موارد جهت تصمیم گیری و اقدامات اصلاحی طی فرم کنترل محصول نامنطبق به هماهنگی واحد کنترل کیفیت، تولید و مدیریت عامل انجام می شود.
انواع آزمون هایی که در آزمایشگاه انجام می گیرد به شرح زیر و همراه چند آزمایش آورده شده است:
آزمون های الکتریکی
• دستگاه آزمون های ولتاژ: : انجام آزمون ولتاژ بالا و تست نشتی بر روی عایق کابل
• دستگاه آزمون مقاومت عایقی (میگر): اندازه گیری مقاومت الکتریکی عایق ها
• دستگاه میکرو اهم متر: اندازه گیری مقاومت ویژه و الکتریکی هادی ها
آزمون های ابعادی و دمایی و کمی
• کولیس، میکرومتر، ساعت اندازه گیری دیجیتال، خط کش و متر: جهت اندازه گیری دقیق ابعادی سیم و کابل و روکش و …
• دماسنج، رطویت سنج دیجیتال: جهت اندازه گیری و کنترل دما
• پروفایل پروژکتور و مقطع نما دیجیتال: جهت اندازه گیری ضخامت عایق و روکش با دقت بالا
• ترازوی دیجیتال: جهت اندازه گیری اوزان
تجهیزات مکانیکی
• دستگاه چند منظوره کشش: انجام ازمون مکانیکی (استحکام کشش و ازدیاد طول مواد فلزی و پلاستیک، آزمون های پیر سازی و کهنگی)
• دستگاه پیچش: جهت آزمون های پیچش و خمش و چسبندگی روکش مفتول های فولادی
آزمون های دمای بالا و پایین
• فریزر جهت آزمون خمش و پیچش در دمای پایین، آزمون ضربه در سرما
• آون جهت آزمون فشار و حرارت، شوک حرارتی، آزمون گرماسختی، آزمون جمع شوندگی
آزمون های شیمیایی
• جهت انجام آزمون تعیین مقدار روی
• یکنواختی روکش بر روی فولاد گالوانیزه
هر شرکت برای رسیدن به آرمان های عالیه خود، هدف را بر آن گمارده است تا جزء شرکت های پیشرو قرار گیرد و در راس تولیدات خود محصولاتی خاص و استراتژیک را در کنار تولیدات روتین صنعت سیم وکابل تولید نماید. بدون تردید برای گام نهادن در این مسیر نیاز به تاسیس آزمایشگاهی مجهز و مدرن تحت لقای واحد های کنترل کیفیت و R&D می باشد که این امر در شرکت سیم وکابل اصفهان به خوبی محقق گردیده است و آزمایشگاهی مجهز و پیشرفته در این رابطه تجهیز شده است که تمام آزمایشات مرتبط در این زمینه در آن انجام می شود.
