یکی از مهم‌ترین قسمت‌های برق کشی ساختمان، سیم کشی ساختمان است که هنگام برق کشی نقش مهمی را ایفا می‌کند. در این مرحله، سیم کشی کامل یک واحد مسکونی انجام می‌شود و سیم‌های برق، تلفن، آنتن و غیره از لوله‌های مختلف عبور داده می‌شود. همچنین برق کاری کامل یک ساختمان دارای مراحل متعددی از قبیل؛ نقشه کشی، اندازه و خط تراز، کنده کاری، قوطی گذاری، لوله گذاری، سیم کشی، سیم بندی و در آخرین مرحله نصب کلید و پریز ها و لوازم روشنایی است که هر مرحله از کار طی زمان خاصی انجام می‌شود؛ بدین معنی که تمام مراحل در یک زمان و پشت سرهم انجام نمی‌شود؛ زیرا باید شرایط ساخت، برای ادامه کار شما آماده باشد.
اگر از پایه ای ترین قسمت برق شروع بکنیم،کل برق از سه قسمت تشکیل شده است:
۱. تولید برق
۲. انتقال برق
۳. توزیع برق
تمرکز ما روی توزیع برق است که برق و سیم کشی برق ساختمان زیر مجموعه ی آن است. توزیع همان برقی است که از تیر برق ها در محله ها به منازل ما می آید و ما از این انرژی پاک استفاده می کنیم انرژی که مانند خون در بدن انسان در بین ما انسان ها وجود دارد.
مراحل سیم کشی برق ساختمان
برای اینکه بدانید سیم کشی ساختمان چگونه است چند نکته مهم را بررسی می کنیم. سیستم روشنایی ساختمان، کلید و پریزها، همجواری لوله کشی گاز و سیم کشی برق، لامپ های سقفی و روشنایی آرک ها و …. بخشی از سیستم سیم کشی برق ساختمان هستند. به طور معمول سیم کشی ساختمان بر اساس نقشه انجام می شود. با استفاده از یک نقشه دقیق می توان با دقت بیشتری و در زمان کوتاه تری کار را به پایان رساند. پروژه های سیم کشی ساختمان در مراحل ساخت و ساز و توسط برق کار ساختمان انجام می شود. قبل از شروع لازم است تا یک نقشه الکتریکال برای همه بخش های سیستم برق کشی، رسم شود. محل کلید و پریز ها و … همگی بر روی نقشه از قبل مشخص می شود.
سیم کشی ساختمان شامل موارد زیر است:
– کابل کشی کل ساختمان
– سیم کشی برق کولر
– سیم کشی لوستر و روشنایی
– سیم کشی تلفن، آنتن، آیفون
– سیم کشی و نصب کلید و پریز
– سیم کشی جعبه تقسیم و فیوز برق
انواع سیم کشی
1- سیم کشی روکار
معمولاً در هنگام سیم کشی ساختمان به صورت روکار سیم‌ها را از روی گچ به صورت آزاد یا داخل لوله و یا داخل داکت عبور می‌دهند، در این روش کلیه‌ی سیم‌ها و لوله‌ها در معرض دید هستند و به همین دلیل، عیب‌یابی این نوع سیم‌کشی در ساختمان، آسان‌تر است.
2- سیم کشی توکار
سیم‌کشی توکار در ساختمان ها با توجه به موقعیت محلی و یا در نظر گرفتن مسائل دیگری مانند زیبایی، ارزش اقتصادی، اهمیت حفاظتی در اماکن مختلف، به سه روش زیر اجرا می‌شود:
سیم‌کشی با جعبه تقسیم: در این روش سیم‌ها را از قسمت بالای دیوار و از داخل لوله‌ها به‌صورت افقی عبور می‌دهند. در نقاط معین (در بالای کلید یا پریز) و به فاصله‌ی حدود ۳۰ سانتی‌متر از سقف، قوطی تقسیم در نظر گرفته می‌شود و تقسیم سیم در داخل آن انجام می‌شود درگذشته این روش بیشتر استفاده می‌شد، ولی امروزه به دلیل اینکه تجهیزات سیم‌کشی، توسعه‌یافته و عیب‌یابی و مسائل دیگر در سیم‌کشی، مطرح است کمتر استفاده می‌شود لذا این روش را به نام روش کلاسیک و آموزشی مورداستفاده قرار می‌دهند.
سیم‌کشی توکار با استفاده از قوطی کلید و پریز به‌جای قوطی تقسیم: در این روش از قوطی‌های کلید و پریز به‌جای قوطی تقسیم استفاده می‌شود.در هنگام نصب کلید و پریز باید فضای کافی برای سیم‌ها هم ایجاد بکنیم تا کلید و پریز به‌راحتی در قوطی نصب شود، در حالت عادی قوطی‌های کلید و پریز جای کافی برای تقسیم سیم‌ها را ندارد برای ایجاد فضا برای سیم در پشت کلید، ما باید مقداری از پشت قوطی را کند و کاری کنیم تا عمق قوطی‌ها بیشتر شود. در این روش سیم‌های روشنایی از سیم‌های پریز جدا است، به عبارتی برای هرکدام از این دو قسمت سیم‌کشی جداگانه انجام می‌شود، امروزه این روش بیشترین استفاده را دارد و یک روش پرکاربرد به شمار می‌آید.
سیم‌کشی توکار با استفاده تابلوی توزیع یا جعبه‌فیوز: در این روش از سیم‌کشی توکار، سیم‌ها با توجه به توزیع برق و تقسیم بندی محل‌های متفاوت منزل، به طور مجزا به داخل جعبه فیوز، آورده می‌شوند. محل نصب این تابلو باید درجایی باشد که آوردن لوله‌ها برای سیم‌کشی به محل تابلوی مرکزی امکان‌پذیر باشد. امروزه معمولاً جعبه فیوز را در راهرو یا محل‌های مناسب دیگر نصب می‌کنند که با این وجود امکان تغییرات یا عیب‌یابی سیم‌ها در مقایسه با دو روش بالا راحت‌تر انجام می‌شود، به همین جهت از سیم کشی توکار با تابلوی تقسیم، در ساختمان‌ها و اماکنی از قبیل واحدهای مسکونی، دفاترکار، ادارات، بیمارستان‌ها و موارد مشابه آن استفاده می‌شود. از معایب این روش مصرف بیشتر سیم و صرف هزینه‌های بیشتر هنگام سیم‌کشی است چون همان‌طور که در بالا گفتیم برای هر قسمت منزل به‌طور مجزا سیم‌کشی انجام می‌شود. به‌طور مثال در یک اتاق، دو خط سیم، یکی برای روشنایی و دیگری برای پریزها سیم‌کشی شده و برای سایر قسمت‌ها مثل آشپزخانه و… نیز به این صورت است.
استاندارد فاصله ها در سیم کشی ساختمان
در بحث سیم کشی و برق کاری، حتما می بایست یک سری فاصله به عنوان فاصله استاندارد رعایت گردند. این فواصل برا اساس مقررات ملی ساختمان به شرح زیر می باشند:
• فاصله کلیدهای ساختمانی از کف: ۱۱۰ تا ۱۲۰ سانتی متر
• فاصله پریزهای برق، تلفن و آنتن ساختمان از کف: ۳۰ تا ۴۰ سانتی متر
• فاصله جعبه فیوز ساختمان از لوله های گاز و آب: ۱ متر
• فاصله پنل و گوشی آیفون ساختمان از کف: ۱۴۰ تا ۱۵۰ سانتی متر
• فاصله آویز لامپ ها از سقف ساختمان: ۳۰ تا ۵۰ سانتی متر
• فاصله قوطی ها از چارچوب ساختمان: ۱۵ تا ۲۵ سانتی متر
استاندارد تجربی سطح مقطع سیم ها در برقکاری و سیم کشی ساختمان
• سیم های به کاربرده شده در ساختمان برای روشنایی: سطح مقطع ۱٫۵ میلی متر
• سیم های به کار برده شده برای پریز ساختمان: سطح مقطع ۲٫۵ میلی متر
• سیم های به کار رفته به عنوان سیم های اصلی برق: سطح مقطع ۴ میلی متر
• سیم های به کار رفته برای کولر آبی: سطح مقطع ۲٫۵ میلی متر
• سیم های به کار رفته برای کولر گازی: سطح مقطع ۴ میلی متر
استاندارد ظرفیت فیوزها در سیم کشی ساختمان
در مکان های مختلف ساختمان، فیوزها با مصارف گوناگونی به کار می روند. در امر سیم کشی ساختمان می بایست دقت شود که از فیوز با ظرفیت مناسب برای آن بخش استفاده شود. ظرفیت فیوزها به صورت خلاصه عبارتند از:
• ظرفیت فیوز برای روشنایی: ۱۰ آمپر
• ظرفیت فیوز برای پریزها: ۱۶ آمپر
• ظرفیت فیوز برای کولرگازی و فیوز اصلی ساختمان: ۲۰ آمپر
• ظرفیت فیوز برای کنتور ساختمان: ۲۵ آمپر
نکاتی فنی، که در سیم‌کشی ساختمان باید رعایت گردد:
برای آن که بتوان کار سیم‌کشی ساختمان را به صورت اصولی و استاندارد انجام داد باید نکات، قواعد، قوانین و استانداردهایی را رعایت کرد که مهم‌ترین آن‌ها عبارت‌اند از:
• از شلوغ کردن دیوارها و قوطی گذاری‌های بی هدف و بی فایده پرهیز کنید. این کار می‌تواند هم کیفیت و هم سرعت سیم‌کشی را به شدت کاهش دهد.
• سعی کنید بر اساس استانداردها و مد روز دنیا نورپردازی‌ها را انجام دهید و از اضافه کردن سیم‌ها و لامپ‌های اضافی خودداری کنید.
• به هیچ عنوان چند سیم با کارایی مختلف را از داخل لوله‌های مشترک عبور ندهید.
• باید در محیط‌هایی مانند حمام و سرویس‌های بهداشتی از لوازم ضد آب استفاده کنید که اتصالی به وجود نیاید.
• همیشه باید لوله‌های برق بالاتر از لوله‌های آب باشند که در موارد نشتی و شکستگی مشکلات بزرگی پیش نیاید.
• در محل اتصالات و زانوها در لوله‌های برق حتماً باید از لنت‌ها و چسب‌های مخصوص استفاده شود.
• ارتفاع پریزها و کلیدهای برق باید بر اساس قواعد و استانداردهای مشخص تنظیم شوند.
• قبل از نصب سیم آن را تست کرده و مطمئن شوید معیوب یا ناقص نمی‌باشد، این امر در مورد لوله‌های برق نیز صادق می‌باشد.
• نحوه قرار دادن لامپ‌ها خصوصاً در فضاهای بزرگ بسیار مهم است و باید دارای یک هارمونی مناسب باشند.
• تمامی نکات ایمنی در سیم‌کشی ساختمان باید رعایت شود تا از وقوع هرگونه اتفاق و خسارتی جلوگیری شود.
• در سیم‌کشی‌هایی که مدت زیادی از نصب آن‌ها می‌گذرد به دلیل اختلاف ولتاژ نمی‌توان از لوازم برقی جدید استفاده نمود.
