کابل شبکه، کابل رسانه ای است که از طریق آن اطلاعات از یک دستگاه شبکه به دستگاه دیگری حرکت می کند. کابل شبکه بستر ارتباطی کابلی است که برای تبادل داده، اشتراک گذاری و متصل ساختن دستگاه‌های یک شبکه به یکدیگر یا به سایر شبکه‌ها استفاده می‌شود. کابل‌های شبکه با توجه به نوع هم‌بندی، پادمان و اندازه شبکه، دارای گوناگونی (مانند کابل هم محور، کابل فیبر نوری، کابل زوج به هم تابیده) می‌باشند و از همین رو است که دستگاه‌ها می‌توانند در فاصله کوتاه و چند متری (برای نمونه به وسیله یک کابل اترنت) یا در فاصله‌های دور (برای نمونه به وسیله شبکه اینترنت) به هم وصل شوند.
انواع کابل شبکه
به طور کلی در دنیای شبکه سه نوع کابل شبکه داریم:
- کواکسیال
- فیبر نوری
- زوج به هم تابیده
امروزه از کابل‌های «کواکسیال» یا کابل‌های «هم‌محور» استفاده نمی‌شود یا کمتر استفاده می‌شود. کابل‌های کواکسیال همان کابل‌هایی هستند که برای آنتن‌های آنالوگ و دیجیتال استفاده می‌کنیم. این نوع کابل‌ها، هزینه زیادی برای خرید و نصب دارند، بسیار سخت‌تر از کابل‌های دیگر شبکه نصب می‌شوند، در فاصله‌های طولانی با افت سیگنال روبرو هستند و تقریبا دستگاه‌های شبکه از آنها پشتیبانی نمی‌کنند و درگاه مناسب با آنها را ندارند. البته این کابل‌ها مزایایی مانند پهنای باند بالا و مقاومت در برابر نویز دارند.
کابل‌های فیبرنوری نیز غالبا در شبکه‌های پرسرعت و در چند نوع استفاده می‌شوند و گران‌قیمت هستند. در این کابل‌ها از یک رشته باریک و بلند شفاف مانند شیشه و پلاستیک استفاده می‌شود تا نور را منتقل کنند. نور از یک سر این رشته وارد شده و از سر دیگرش خارج می‌شود. به همین دلیل، کابل‌های فیبر نوری حساس و گران قیمت هستند. اگر در میان راه شکستگی و خراشی پیدا کنند، سرعت آنها افت می‌کند.
اما رایج‌ترین کابل‌های شبکه برای اتصال کامپیوترها به یکدیگر یا دستگاه‌های شبکه به روترها و سوییچ‌ها، کابل‌های معروف به زوج به هم تابیده (Twisted Pair) هستند. همین کابل‌های شبکه‌ای که در خانه‌های ما یافت می‌شود و روزانه از آنها استفاده می‌کنیم.
چون این کابل‌ها از چند سیم به هم بافته شده یا زوج سیم تابیده شده تشکیل می‌شوند، به کابل‌های زوج به هم تابیده معروف هستند. این کابل‌ها از سوکت ۴۵RJ استفاده می‌کنند و براساس تعداد سیم‌های داخل هر کابل، میزان تابیدگی سیم‌ها و استفاده از روکش‌های مختلف، به انواع گوناگونی تقسیم‌بندی می‌شوند. غالبا این کابل‌ها از جنس مس ساخته شده و به کابل‌های مسی نیز معروف هستند.
در ادامه این مطلب به سراغ انواع کابل‌های شبکه مسی یا زوج به هم تابیده می‌رویم:
انواع کابل شبکه زوج به هم تابیده
این نوع کابل‌ها شبیه به کابل تلفن هستند و از چند رشته سیم تشکیل شده‌اند. کابل تلفن از دو سیم تشکیل شده است ولی کابل‌های شبکه می‌توانند از ۴ تا ۸ سیم تشکیل شده باشند. رنگ‌های هر سیم با یکدیگر متفاوت است. روی هر سر یک کابل شبکه زوج به هم تابیده سوکت ۴۵RJ نصب و استفاده می‌شود. دستگاه‌های شبکه نیز درگاه‌های ۴۵RJ دارند.
کابل تلفن از سوکت RJ11 استفاده می‌کند که کوچک‌تر از درگاه ۴۵RJ است. کابل تلفن رده اول یاCat1 ، کابل‌های شبکه زوج به هم تابیده محسوب می‌شود ولی نمی‌تواند دیتا را منتقل کند و فقط سیگنال‌های صوتی (مکالمه) را از خود عبور می‌دهند.
در سال‌های اخیر کابل‌های شبکه مسی 3 Cat نیز به خاطر محدودیت‌های سرعت، از بازار حذف شده‌اند و بیشتر از کابل‌های 5Cat و Cat6 و Cat7 استفاده می‌شود. هرچه شماره افزایش پیدا می‌کند، استاندارد و نوع کابل جدیدتر می‌شود. کابل‌های جدیدتر از سرعت بیشتر و پهنای باند بالاتری سود می‌برند، ولی از کابل‌های پایین‌تر از خود نیز پشتیبانی می‌کنند. هرچه سیم‌ها بیشتر دور همدیگر تابیده شوند، سرعت آنها بالاتر و رده جدیدتری ساخته می‌شود. این کابل‌ها به غیر از سرعت و نوع سیم‌پیچی، تفاوت‌های دیگری نیز با هم دارند و به چند دسته UTP ،STP یا SSTP و FTP تقسیم می‌شوند:
کابل UTP: مخفف Unshielded Twisted Pairs و به کابل‌هایی گفته می‌شود که زوج سیم‌های به هم تابیده بدون کاور یا شیلد هستند.
کابل STP: مخفف Shielded Twisted Pairs و به کابل‌هایی گفته می‌شود که زوج سیم‌های به هم تابیده شده، از کاور یا شیلد استفاده می‌کنند. شیلد می‌تواند دور خود سیم‌های زوجی یا دور کل سیم‌ها یا دور ۴ تا از سیم‌ها باشد.
کابل FTP: مخفف Foiled Twisted Pairs است و به جای شیلد از فویل آلومینیومی استفاده شده است.
کابل SFTP: هم از شیلد و هم از فویل برای دور سیم‌ها استفاده شده است.
کابل SSTP: مخفف Shielded Twisted Pairs است و از دو سری شیلد برای پیچیدن دور سیم زوج‌ها بهره می‌گیرند.
لذا هرگاه می‌گویند کابل UTP Cat5 یعنی یک کابل شبکه LAN از نوع ۵ بدون شیلد. کابل STP 7 Cat نیز یک کابل شبکه LAN از نوع ۷ با شیلد است.
برخی اوقات در ساخت کابل‌ها از فناوری‌های دیگری نیز استفاده می‌شود که سعی می‌کنند با حروفی آن را مشخص کنند:
e: مخفف عبارت Enhanced و به معنی بهبودیافته است. معمولا اگر کابل Cat5 را در برابر نویز مقاوم‌تر کنند و کارایی بهتری داشته باشد، به نام کابل Cat5e نام‌گذاری می‌کنند. لذا Cat5e همان کابل Cat5 با قدرت ضدنویز بیشتر است تا سرعت و کیفیت بهتری روی شبکه بدهد.
a: مخفف عبارت Augmentad است. در کابل‌های سری ۶ اگر سرعت کلاک پالس‌ها را از ۲۵۰ مگاهرتز به ۵۰۰ مگاهرتز افزایش دهند؛ کابل Cat6a ساخته می‌شود.
از آنجایی که کابل شبکه براساس سرعت و پهنای باند و خصوصیات الکترونیکی، به دسته های مختلفی تقسیم می شوند، لذا دسته‌ها را با Category که به طور مخفف Cat نوشته می شود، مشخص می کنند.
